Lise tercihi yaparken dikkat etmeniz gereken hususlar var. 
A. Merkezi sistemle öğrenci alan okulları tercih ederken nelere dikkat etmelisiniz?

 Puana göre değil yüzdelik dileme göre tercih yapılmalı
 Öğrencilerin almış oldukları puanlar sınavın zorluk derecesine göre her yıl değişebilir. Sınavın zor olduğu bir yılda puanlar düşeceği için okulun taban puanı düşer, sınav kolay olunca puanlar aratacağı için aynı okula bir önceki yılın puanıyla girmeniz mümkün olmaz. Oysa bir okulun yüzdelik dilimi sınav zor olsa da kolay olsa da çok değişmez. Bu yüzden öğrencinin puanına göre değil yüzdelik dilimine göre tercih yapılması doğrudur.

Durumu somutlaştıralım. Geçen yıl A okuluna 420 puanla öğrenci girmiştir. Öğrencinin yüzdelik dilimi % 7’dir. Bu yıl sınavdan yüksek puan alan öğrenci sayısı geçen yılın birbuçuk katına çıkmıştır. Bu yıl 420 puan alan çocuğun A okuluna girmesi imkansızdır. Çünkü puanı yetersiz kalacaktır. Bu yıl % 7’lik dilimdeki çocuğun puanı 440’tır. Yüzdelik dilime göre tercih yaptığımızda ancak 440 puan ve üstü alan çocuklar aynı okula girebilecektir.

Geçen yıl % 400 puan alan bir çocuk %15’lik dilimde yer alırken bu yıl 400 puan alan çocuk %13’lük dilimdedir. Aynı puana sahip olmalarına rağmen geçen yıl öğrencinin giremediği % 13’lük dilimdeki bir okula bu yılki öğrenci girebilecektir. 
Okulların yüzdelik dilimlerine bağlantıdan bakabilirsiniz.
 http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/25135149_2019_yili_merkezi_sinav_puani_ile_ogrenci_alan_ortaogretim_kurumlari.pdf

Okulun imkanları dikkate alınmalıdır.
Merkezi sistemle öğrenci alan okulların bulundukları yerleşim yeri, pansiyonu olup olmadığı, ulaşım durumu gibi önemli hususlar incelenmelidir. Birkaç puan yüksek olduğu için ulaşımı çok zor olan okulları tercih etmek yerine  birkaç puan düşük de olsa eve yakın kolay ulaşım imkanı olan okullar tercih edilmelidir.

Öğrencinin başarabileceği okul tercih edilmelidir.
Fen Lisesi programı uygulayan bir İmam Hatip Lisesine % 15-20’lik dilimde yer alan öğrenciler kaydolurken kontenjan dolmadığı için % 94’lük dilimde yer alan bir çocuk bu okulu tercih ederek okula yerleşmiştir. Ancak bu öğrencinin Fen Lisesi programı uygulayan okulda başarılı olması imkansızdır. Tercih yaparken öğrencinin başarılı olamayacağı okullar tercih edilmemelidir.

Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinde öğrenci ilgi ve yetenekleri dikkate alınmalıdır. 
Merkezi sistemle öğrenci alan Bölümleri tercih ederken öğrencinin ilgi ve yetenekleri mutlaka dikkate alınmalıdır. Öğrencinin karakterine uygun, başarılı olabileceği bölümler tercih edilmelidir. Örneğin haberlere ilgi duyan, araştırma becerisi olan, girişken bir öğrencinin “Gazetecilik” alanını; yemek/pasta yapmayı seven maharetli bir öğrencinin “yiyecek içecek hizmetleri” alanını tercih etmesi daha doğru olacaktır.

B. Yerel Yerleştirmeyle öğrenci alan okulları tercih ederken nelere dikkat etmelisiniz?

Yerel yerleştirme kriterlerinde geçen yıla gören değişiklikler yapıldı. Geçen yıl tercih önceliğinde ikamet, okulda bulunma süresi, tercih önceliği, okul başarı puanı, okula devam ve yaş kriterleri etken iken bu yıl ikamet, okul başarı puanı ve devam kriterleri var.
Bu durum özellikle okula sonradan nakil gelen öğrencilerin mağduriyetini giderecek.

İkamet adresine göre okul tercihi yaparken çocuğunuzun akademik başarısını dikkate almanız önemli. Geçen yıl velinin isteğiyle Anadolu liselerine yerleşen çocukların bir bölümü sınıfta kaldı. Bir Anadolu lisemizde 9. Sınıfta 110 öğrencinin sınıfta kaldığını biliyorum. 50-60 puan ortalaması olan bir öğrencinin Akademik liseleri tercih etmesi doğru değildir. Çocuğun ilgi ve yeteneklerini dikkate alarak Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerini tercih etmesinde fayda olacaktır. 

Doğan CEYLAN            
Maarif Müfettişi