İl Dışı Atamaya Başvuracak Öğretmenin Bilmesi Gereken 10 Önemli Husus

 
Özellikle bu yazımda değineceğim hususlara, mazeretlerinden ötürü ertelense dahi zorunlu hizmet yükümlülükleri devam eden öğretmenlerden il dışı atamaya başvuracak öğretmenler bilhassa dikkat etmeleri gerekir.
1)  Zorunlu Hizmet Yükümlüsü Öğretmenlerden, 2019 yılı il dışı yer değiştirme talebinde bulunabilmeleri için kaç yıl çalışmak gerekir? Bu süre hangi öğretmenler için geçerlidir?
Cevap :*Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 52. Maddesinin birinci fıkrasındaki “Öğretmenlerden yer değiştirme yapılacak yılın 30 Eylül tarihi itibarıyla kadrolarının bulunduğu eğitim kurumunda üç yıllık çalışma süresini tamamlayanlar il içinde, bulundukları ilde üç yıllık çalışma süresini tamamlayanlar ise iller arasında yer değiştirme isteğinde bulunabilir. Üç yıllık çalışma süresinin hesabında il içinde yer değiştirecekler bakımından kadrolarının bulunduğu eğitim kurumunda, iller arasında yer değiştirecekler bakımından ise bulunduğu ilde fiilen öğretmen veya ikinci görev kapsamında eğitim kurumu yöneticisi olarak geçirilen süreler dikkate alınır.” hükmü gereği 3 yıl aynı ilde çalışma süresi aranır .
 
Ayrıca yayımlanması beklenen duyuruyada mevcut mevzuat gereği aşağıdaki gibi hükümler eklenmesi beklenmektedir ;
* “06/05/2010 tarihinden sonra atanıp birinci, ikinci ve/veya üçüncü hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarında toplam 3 yıllık çalışma süresini tamamlayan veya 30 Eylül 2019 tarihi itibarıyla tamamlayacak olan öğretmenlerden zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanında hiç görev yapmamış ya da eksik hizmeti 6 aydan fazla olanlar, zorunlu çalışma yükümlülüklerini yerine getirmek üzere il içinde veya iller arasında dördüncü, beşinci veya altıncı hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarına tercihleri doğrultusunda atanacaktır. Bunlardan tercihlerinden herhangi birine atanamayanlar ile tercihte bulunmayanların atamaları, alanlarında norm açığı bulunan diğer zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarına Bakanlıkça resen yapılacaktır.” hükmü,
* “Dördüncü, beşinci ve altıncı hizmet alanlarında görevli zorunlu çalışma yükümlüsü öğretmenlerden (31 Ekim 2019 – 30 Eylül 2019) tarihi itibarıyla bulundukları ilde 3 yılını dolduranlar iller arasında, bulundukları eğitim kurumunda 3 yılını dolduranlar ise il içinde zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarına yer değiştirme isteğinde bulunabilecektir”
 
hükümlerine göre;
 
(1) Şu an zorunlu hizmet sayılmayan okullarda (1.-2.-3.Hizmet alanı) çalışan zorunlu hizmetini hiç yapmamış veya eksik yapmış (6 aydan fazla kalmış) öğretmenlerden 3 yıllık süreyi tamamlayan öğretmenler ,
 
Not: Bu öğretmenlerin zorunlu hizmet sayılan (4.-5.-6.hizmet alanı) il içindeki ya da dışındaki okullara  tayin istemesi zorunludur aksi takdirde re sen atamaları yapılacaktır
(2)Zorunlu hizmet sayılan okulda (4.-5.-6.hizmet alanı) görev yapıp geri kalan zorunlu hizmetini başka zorunlu hizmet sayılan okulda yerine getirmek isteyen öğretmenler,
 
     bulundukları ilde (31 Ekim 2019 yada 30 Eylül 2019) tarihi itibarıyla en az 3 yıllık çalışma süresini tamamlayanlar, il dışı atama isteğinde bulunabilecektir.
 
 Not: 31 ekim veya 30 eylül dememin sebebi geçen sene MEB duyuru sonrası 22/05/2018 tarih ve 19303 sayılı onay ile 30 Eylül olan başvuruya esas tarihi 31 Ekim 2018 olarak geçen seneki atama dönemine özgü olarak yeniden düzenlemişti.
 
2)  Zorunlu Hizmet Yükümlüsü Öğretmenler il Dışı atamada il içindeki okulları da tercih edebilirler mi?
 
Cevap: Evet ama bazı şartları var. Mevzuata göre hazırlanmış bu zamanki duyurularda  “Dördüncü, beşinci ve altıncı hizmet alanlarında görevli zorunlu çalışma yükümlüsü öğretmenlerden (30 Eylül yada 31 Ekim 2019 )tarihi itibarıyla bulundukları ilde 3 yılını dolduranlar iller arasında, bulundukları eğitim kurumunda 3 yılını dolduranlar ise il içinde zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarına yer değiştirme isteğinde bulunabilecektir.” Şeklinde hüküm eklenir ki bu hususa göre;
Bulunduğu ildeki 3 yıl çalışma süresinin tamamını şu anki okulunda tamamlayan öğretmenler il içindeki zorunlu hizmet sayılan okulları da tercih edebilirler aynı okulda tamamlamayanlar ise il dışındaki zorunlu hizmet sayılan okullara tayin isteyebilirler. Bu konuya “Öğretmen Hakları ve Hukuku 1” kitabımda detaylıca yer vermiştim.
 
3) Zorunlu Hizmet Yükümlüsü Öğretmenlerden Norm fazlası olarak kendi tercihleri dahil  önceden yer değiştirmiş öğretmenlerde de yeni okulunda 3 yıl görev yapma şartı aranır mı, İl Dışı atama isteğinde bulunması için şartlar nelerdir ?
 
Cevap: İl dışı atama hakkı için aynı ilde 3 yıl çalışma şartı arandığı için norm fazlası olup il içinde yer değiştiren öğretmenlerin zaten eski ve şimdiki okulundaki görev sürelerinin toplamına bakılarak aynı ildeki 3 yıl çalışma şartına bakılmaktadır. Dolayısıyla norm fazlası olduğu için il içiyle atandığı yeni okulundaki ve eski okulundaki toplam süre 3 yıl oluyorsa il dışı atamaya başvurabilir.
 
4)  İller arasına başvurmak için illa 3 yıl çalışmak mı gerekiyor, hangi öğretmenler 3 yıl çalışmasa da il dışı atamalarına başvurma hakkına sahip?(zorunlu hizmet yükümlüsü öğretmenler)
Cevap: Bundan önceki yıllarda meri mevzuata uygun yayımlanmış il dışı atama duyurularına göre şu şekilde hükümler ışığında 3 yıl çalışma süreleri ile ilgili çerçeveler belirlenmektedir;
 
* “Birinci, ikinci ve üçüncü hizmet alanlarında(zorunlu hizmet sayılmayan okulda)  görev yapan zorunlu çalışma yükümlüsü öğretmenlerden;  (a) Sağlık ve eş durumu mazeretleri nedeniyle zorunlu çalışma yükümlülüğü ertelenmiş olanlar, (b)  Başvuruların son günü itibarıyla adaylıkları kaldırılmış olanlar,  istemeleri halinde zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarına yer değiştirme başvurusunda bulunabilecektir.  Bu kapsamdaki öğretmenlerde 3 yıllık çalışma süresi aranmayacak; tercihlerinden herhangi birine atanamayanlar ise bulundukları yerlerde görevlerine devam edecektir.”  Hükmü duyurulara eklenmektedir ki ;
 
 *Zorunlu çalışma yükümlüsü olup zorunlu hizmet sayılmayan okulda görev yapan  ve başvuruların son günü itibariyle adaylığı kalkmış olan öğretmenler,
  *Sağlık ve eş özründen dolayı zorunlu çalışma yükümlülükleri ertelenen ve şu an zorunlu hizmet sayılmayan (1-2-3. Hizmet alanlar) okulda görevli öğretmenler,
 
     İller arası yer değiştirmeye 3 yıl çalışma süresi aranmadan başvurabilirler.
 
Not: Bu öğretmen arkadaşlar sadece zorunlu hizmet sayılan okulları (il içindeki veya il dışındaki) yani 4.-5.-6.hizmet alanı olan okulları tercih edebilirler.
 
5)  Çalıştığı okul ,Zorunlu çalışma yükümlülüğünden sayılmaz iken (1-2-3 hizmet alanı) zorunlu çalışma yükümlülüğüne alınmış okula(4-5-6 hizmet alanı) dönüştürülen öğretmenler iller arası atamaya başvurabilecek mi?
Cevap: Birinci, ikinci veya üçüncü hizmet alanlarında görev yapmakta iken Ocak 2019 tarihi itibarıyla zorunlu çalışma yükümlüğü öngörülen dördüncü, beşinci veya altıncı hizmet alanları kapsamına alınan eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler, görev yaptıkları eğitim kurumunda kalabilecekleri gibi, istemeleri halinde zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarına yer değiştirme isteğinde de bulunabileceklerdir. Ama buradaki ayrıntı şu şekilde; bu haktan sadece ocak 2019 tarihindeki değişiklik ile okulu zorunlu hizmet kapsamına alınan öğretmen yararlanabilir. Geçmiş yıllarda okulları zorunlu hizmet kapsamına alınıp o sene başvuru yapmayanlar haklarını kaybettikleri için bu seneki il dışı atamaya başvuru yapamazlar.
 
6)  Zorunlu hizmet yükümlüsü öğretmenlerden Özür durumu biten veya belgeleyemeyenler  il dışına başvurmak zorunda mı?
 
Cevap : Bilindiği üzere özür durumundan atanan öğretmenin mazereti sürdükçe zorunlu hizmeti ertelenir.17 Nisan 2015 CUMA günü 29329 sayılı Resmi gazetede yayınlanan Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin “Zorunlu çalışma yükümlülüğü ertelenecekler” başlığı altındaki 45. Maddenin 1. Fıkra “a” bendindeki “Aile birliği veya sağlık mazeretlerinin devam ettiğini belgelendirenlerin, bir sonraki yer değiştirme dönemine kadar, zorunlu çalışma yükümlülükleri ertelenir.” hükmüne göre Özür Durumuna Bağlı Yer Değiştirme isteğinde bulunup mazeretinin bulunduğu il veya ilçeye atananlardan sağlık veya eş özrünün devam ettiğini belgelendirenler her yıl zorunlu çalışma yükümlülükleri bir sonraki yer değiştirme dönemine kadar ertelenir.
 
MEB Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği “Zorunlu çalışma yükümlülüğüne bağlı yer değiştirmeler” başlıklı 43. madde 3. Fıkrasındaki “Zorunlu çalışma yükümlüsü öğretmenler, aile birliği mazereti veya sağlık mazeretlerinin devam ettiğini her yıl Bakanlıkça belirlenen dönemlerde belgelendirir. Mazeretlerini belgelendiremeyenler, zorunlu çalışma yükümlülüklerini yerine getirmek ya da eksik kalan hizmetlerini tamamlamak üzere bu maddenin birinci fıkrasında öngörülen usulle atanır” hükmü ile 6. Fıkrasındaki “Zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen 4, 5 ve 6 ncı hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarında görevli iken mazeretleri nedeniyle 1, 2 ve 3 üncü hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarına atanan öğretmenlerden zorunlu çalışma yükümlüsü olanlar, mazeretlerinin ortadan kalkması hâlinde ilk yer değiştirme döneminde zorunlu çalışma yükümlülüklerini tamamlamak üzere 4, 5 veya 6 ncı hizmet alanındaki eğitim kurumlarına atanır.” hükümleri gereği zorunlu çalışma yükümlüsü olan öğretmenlerden özür durumunun devam ettiğini belgelendiremeyenler(mazeretlerinin ortadan kalkması hâlinde), ilk yer değiştirme döneminde zorunlu çalışma yükümlülüklerini tamamlamak üzere atama başvurusunda bulunmak zorundalar.
Zaten bundan önceki mevcut mevzuata dayalı hazırlanmış il dışı atama duyurularında  “Zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen dördüncü, beşinci ve altıncı hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarında görevli iken mazeretleri nedeniyle birinci, ikinci ve üçüncü hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarına atanan öğretmenlerden zorunlu çalışma yükümlüsü olanlar, mazeretlerinin ortadan kalkması hâlinde zorunlu çalışma yükümlülüklerini tamamlamak üzere dördüncü, beşinci ve altıncı hizmet alanındaki eğitim kurumlarına atanacaktır.” hükmü ile de mazereti sona eren öğretmenin zorunlu hizmet sayılan okula atanacağı hüküm altına alınmaktadır.
 
Not : Mazereti sona eren öğretmenlerden zorunlu hizmet yükümlüsü olan ve şu an zorunlu hizmet sayılmayan okulda (1.-2.-3. hizmet alanı )İl İçindeki zorunlu sayılan (4.-5.-6. hizmet alanı) okulları da tercih edebilirler.
Zorunlu hizmet yükümlülüğüne bağlı yer değiştirme işlemleri il dışı atama şeklinden farklı olup aynı anda başvuruların alınmasından dolayı da birçok eğitimci tarafından karıştırılmaktadır. Bu yüzden öncelikle “il dışı atama” ve “zorunlu hizmet yükümlülüğüne bağlı atamalarının” birbirinden farklı olduğunun ayrımına varmak gerekiyor. Bunun için de 17 Nisan 2015 CUMA günü  29329 sayılı resmi gazetede yayınlanan Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin Zorunlu çalışma yükümlülüğüne bağlı yer değiştirmeler başlığındaki 43 maddesini incelemek gerekir. Bu madenin  4. Fıkrasında yazılı bulunan “Mazerete bağlı yer değiştirmeler hariç olmak üzere zorunlu çalışma yükümlüsü öğretmenlerden zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen eğitim kurumunda en az 3 yıl süreyle görev yapanlar, il içindeki ya da diğer illerdeki zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarına yer değiştirme isteğinde bulunabilir.” Hükmü gereği zorunlu hizmet yükümlüsü öğretmenlerin zorunlu hizmet yükümlülüklerini devam ettirebilmesi adına il dışındaki kurumlar ile beraber il içindeki zorunlu hizmet sayılan (4-5-6. Hizmet alanı) okulları da tercih edebilme hakları MEB tarafından yasal olarak tanınmıştır.
 
7)  Eş özrü bulunan ve zorunlu çalışma yükümlüsü olduğu için zorunlu hizmet sayılan okullara tayin olmak zorunda olan öğretmen il dışına başvurmak zorunda mı?
 
Cevap : Bu husus için Milli Eğitim bakanlığı duyurulara  “Birinci, ikinci ve üçüncü hizmet alanlarında görev yapan zorunlu çalışma yükümlüsü öğretmenlerden eşleri aynı ilin farklı bir ilçesinde ya da başka bir il’de görev yapanlar, istemeleri halinde zorunlu yer değiştirme başvurusunda bulunmayabilecektir. Bu durumda bulunan öğretmenler eşlerinin bulunduğu yere (2019) yılı yaz tatilinde mazeret durumundan yer değiştirme döneminde yer değiştirme isteğinde bulunacaktır.” Hükmünü ekleyerek  sonradan yapılacak mazeret atamasına başvurmak koşulu ile il dışı atamaya başvurmama haklarını tanımaktadır.
 
8) Zorunlu Hizmet Yükümlüsü öğretmenler, zorunlu hizmet sayılsın yada sayılmasın tüm okulları tercih edebilirler mi yoksa sadece zorunlu hizmet sayılan okulları mı tercih edebilirler?
 
Cevap: 17 Nisan 2015 Tarih ve 29329 sayılı resmi gazetede yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 43. Maddenin 8. Fıkrasındaki “Zorunlu çalışma yükümlülüğüne tabi öğretmenler, bu Yönetmelikte belirtilen istisnalar hariç olmak üzere zorunlu çalışma yükümlülüklerini tamamlamadan zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanları dışına yer değiştirme isteğinde bulunamaz.” Hükmü ile zorunlu hizmet yükümlüsü tüm öğretmenlerin zorunlu hizmet yükümlülüklerini tamamlamadıkça hiçbir suretle ( mazeret durumu atamaları hariç) zorunlu hizmet olmayan okula atanamayacaklarını hukuki bir zemine oturtmuştur. Dolayısıyla mazeretlerinden dolayı zorunlu hizmetleri ertelenenler dahil zorunlu hizmet yükümlülükleri devam eden tüm öğretmenler sadece zorunlu hizmet sayılan okulları tercih edebilirler. Kaldı ki bundan önceki duyurulara  MEB  “Zorunlu çalışma yükümlülüklerini yerine getirmek üzere il içinde veya iller arasında yer değiştirecek öğretmenler, bu tercihlerini dördüncü, beşinci veya altıncı hizmet alanlarındaki eğitim kurumlarına yapacaktır. “ hükmünü ekleyerek bu zorunluluğu öğretmenlerden istemektedir. Aksi durumda yanlışlıkla da olsa atanırsa fark edildiğinde ataması iptal edilir.
 
9)  Üç yıl aynı ilde görev yapma şartına sahip ve zorunlu hizmet Yükümlülüğü öngörülen okullarda (4.-5.-6. Hizmet alanı okullar) görevli öğretmenler Zorunlu hizmet sayılmayan (1.-2.-3. alanı okul) okulları tercih edebilirler mi?
 
Cevap : Öğretmenlerden zorunlu hizmet yükümlüsü olup yine zorunlu hizmet sayılan okulda (4.-5.-6. hizmet alanı okul) görev yapan ve ildeki 3 yıl çalışma şartını  doldurmuş öğretmenler;
 
 Geri kalan zorunlu hizmet yükümlülüklerini tamamlayabileceği yine zorunlu hizmet sayılan okullara(4.-5.-6.hizmet alanı okullar) tayin isteyebilirler. Yani zorunlu hizmet yükümlülüğü öngörülen 4. ,5.,veya 6. Hizmet alanı olan okullarda görevli ve 3 yıllık çalışma süresini doldurmuş öğretmenler yine zorunlu hizmet sayılan  herhangi bir okula  yer değiştirme isteğinde bulunmak zorundalar kaldı ki zaten MEBBİS başvuru sistemi 1.2. veya 3. Hizmet olan okullara tayin istemesine engel olması lazım.
 
Not : Ayrıca 30 Eylül 2019 tarihi itibariyle zorunlu hizmet süresi 6 aydan daha az kalan öğretmenlerin zorunlu hizmetleri tamamlanmış sayılacağı için il dışı atamada zorunlu hizmet sayılmayan okulları da tercih edebilirler.
10)  Zorunlu çalışma yükümlülüğü devam eden öğretmen, il dışı yer değiştirme başvurularında şu anda bulunduğu hizmet alanı ile eş değer aynı hizmet alanı olan okula mı tayin istemek zorunda?
 
Cevap: Mevcut mevzuattaki hükümler gereği,  zorunlu hizmet sayılan okulda görev yapan zorunlu çalışma yükümlüsü öğretmenler tayin isterken  aynı hizmet alanı okula tayin istemek zorunda değil. Önemli olan tayin olacağı okulun zorunlu hizmet kapsamında olup olmadığıdır. Yani 4. hizmet alanı olan okulda görev yapan öğretmen illa 4. hizmet sayılan başka bir okulu tercih etme zorunluluğu yok, 4.-5.-6. hizmet sayılan okullarından herhangi birini tercih etme hakkına sahipler.
Örneğin: Muğla Milas’ın 5. Hizmet alanı olan Sakarkaya  ortaokulunda görev yapan bir fen ve teknoloji öğretmeni  Aydın’nın herhangi bir ilçesinde bulunan   4.-5. Veya 6. hizmet alanı olan okullardan  her hangi bir okulu tercih edebilir.
 
Saygılar
Sedat DEGER
Eğitimci Yazar