Cumhuriyet Halk Partisi Ankara Milletvekili Yıldırım Kaya, CHP Muğla Milletvekili Suat Özcan ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisinde düzenlediği basın toplantısında; Sayıştay’ın Millî Eğitim Bakanlığı’nın 2021 yılı hesaplarına ilişkin raporunu değerlendirdi.
Kaya, “Sayıştay her yıl düzenli olarak her kurumu inceliyor takip ediyor, araştırmalarını yapıyor ve raporlarını yayınlıyor. Ama önemli olan raporları yayınlaması değil raporların sonuçlarının gerekildiği gibi hayata geçirilmesidir. Bugüne kadar üzülerek belirtmeliyiz ki parlamentonun denetiminden kaçırılan bir süreç var. Çok açık ve net parlamentonun soru sorma özgürlüğünü bile elinden alan bir uygulama var. Sayıştay raporları her bakanlık için yapıldı. Millî Eğitim Bakanlığı içinde yapıldı. Sizinle Millî Eğitim Bakanlığında yaşanan usulsüzlükler ve yanlış uygulamalar ile ilgili tespit ettiğimiz bazı başlıkları paylaşmak istiyorum” dedi.
CHP’li Kaya, şunları söyledi:
“Bakanlığa tahsisli taşınmazların muhasebeleştirilmesine ve mali tablolara kaydedilmesine ilişkin işlemlerin tamamlanmamış; taşınmazlar güncel değerleriyle muhasebeleştirilmemiş. İl Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından temel eğitim ve ortaöğretim kurumları adına satın alınan demirbaşların okullara devrine yönelik olarak yapılan muhasebe kayıtlar hatalı… İl ve ilçe müdürlükleri nezdindeki özel hesaplara ilişkin işlemlerin muhasebeleştirilmemiş. Bakanlığın taşra birimlerinde Avrupa Birliği’nden sağlanan kaynaklarla finanse edilen projelerin yürütülmesinde mevzuata uygun olmayan uygulamalar yapılmış. Bakanlığın il, ilçe milli eğitim müdürlükleri ile bünyesindeki eğitim kurumlarında Avrupa Birliği’nden sağlanan kaynaklarla finanse edilen projelerin incelenmesi sonucunda; muhasebe sistemi dışında doğrudan özel hesap açmak suretiyle yürütülen projeler bulunduğu, muhasebe birimlerinde açılan projelere ait özel hesaplardaki tutarların avans niteliğine uygun olmayacak şekilde kurumlar adına açılan özel hesaplara topluca aktarılarak kullanıldığı, kullanılan proje avanslarının kapatılmasında gecikmeler yaşandığı ve sunulan kanıtlayıcı belgelerde eksiklikler olduğu, proje kapsamında temin edilen mal ve hizmet alımlarının herhangi bir satın alma ilkesi gözetilmeden yapıldığı görülmüştür.
Bakanlık taşra birimlerince 2021 yılında uygulanmaya devam olunan Erasmus projelerinin sayısı yaklaşık 2.100 adet olup, kullanılan kaynağın bütçe büyüklüğü (31.12.2021 itibariyle) yaklaşık toplam 190.000.000 Eurodur. Bakanlık il, ilçe milli eğitim müdürlükleri ile eğitim kurumlarında, yabancı ülkelerin Ulusal Ajansları aracılığıyla hibelendirilen projelerden Bakanlık muhasebe sistemi dışında yürütülenler olduğu tespit edilmiştir. Avrupa Birliği kaynaklarıyla yürütülen söz konusu projelerin muhasebe birimlerinde açılan özel hesaplardaki bütçesinin satın alınacak mal veya hizmetin içeriği belirlenmeksizin avans adı altında il, ilçe milli eğitim müdürlüğü veya okul adına açılan özel hesaplara aktarılmak suretiyle kullanıldığı tespit edilmiştir. Yapılan denetimlerde, muhasebe birimleri nezdindeki proje özel hesaplarından proje bütçesinin tümünün veya büyük bölümünün avans adı altında il, ilçe milli eğitim müdürlüğü veya okul adına açılan özel hesaplara aktarıldığı ve bu hesaplardan birden fazla kişinin para çekmeye yetkili kılınması suretiyle harcamaların yapıldığı uygulamalar görülmüştür. Hizmet içi eğitim enstitüleri tarafından gelir getirici faaliyette bulunulması sonucu elde edilen gelirlerin mali sistemin dışında ve denetimsiz kalmıştır.
Bakan Onayı ile başka kurumlarda görevlendirilen ancak görevlendirildikleri kurumda Bakanlığa verilmiş bir görevi ifa etmeyen yönetici ve öğretmenlere görevlendirildikleri tarih itibarıyla ek ders ücreti ödenmesi. Ders kitabı alımı sürecinde ihtiyacın doğru belirlenmesine yönelik etkin bir kontrol mekanizmasının bulunmaması. Okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerine ücretsiz dağıtılacak ders kitapları dağıtımında resmî ve özel okulların kitap ihtiyaçlarının doğru belirlenememesi sonucu okullar tarafından fazla sayıda kitap talep edildiği ve söz konusu fazla talebin okul, il ve ilçe bazında kontrolünü sağlayacak bir mekanizmanın bulunmadığı görülmüştür. Resmî ve özel okul/kurumların olması gerekenden fazla sayıda kitap talep etmesi sonucu ihtiyaçtan fazla sayıda kitap satın alınmakta ve kullanılmayan kitaplar için ödeme yapılmak suretiyle bütçeye ilave yük getirilmektedir. Özel okullar tarafından yapılan kitap talepleri incelenmiş ve bazı okulların öğrenci sayısının çok üzerinde kitap talep ettiği görülmüştür.
Okulların İnternet Erişimlerine ve Altyapılarına İlişkin Etkin İşleyen Bir Veri Sisteminin Bulunmamasının İhale ve İhale Konusu İş Süreçlerini Olumsuz etkilemiştir. Okulların hangi yöntemle internete erişim sağladığına ve okullarda bulunan teknik altyapıya ilişkin sağlıklı işleyen bir veri sistemi bulunmamasının, ihale ve ihale konusu işlerin yapım süreçlerini olumsuz etkilediği görülmüştür. 25.05.2021 tarihinde sözleşmesi imzalanan 408.789.000,00 TL ihale bedelli FATİH Projesi Kapsamında 7000 okulun Yerel Alan Ağının Kurulumu (Faz-3) Hizmet Alımı işinde, il müdürlüklerinin ağ altyapı kurulumu ihtiyacı belirlenmesine rağmen, keşiflerde uygun olmayan okullar olabileceği ihtimali değerlendirilerek yükleniciye 7000 okula ilaveten 2000 ikame okul listesi verilmiştir. Yüklenici tarafından toplam 9.000 okulda keşif yapılmış ve yaklaşık 5.000 okulun ağ altyapı kurulumuna uygun olduğu tespit edilmiştir. Okulların ağ altyapı kurulumuna uygun olmaması nedeniyle, yerel alan ağı kurulması hedeflenen okul sayısına ulaşılamamıştır.
Ortaöğretim kurumlarında bilim, kültür ve sanat atölyelerinin kurulmasını amaçlayan ‘Ortaöğretimde Maker Hareketi’ adlı yatırım projesine ilişkin olarak mevzuat gereği düzenlenmesi gereken izleme ve değerlendirme raporlarının düzenlenmediği ve bu nedenle Projeden beklenen çıktıların ölçüm ve analizine yönelik değerlendirmelerin yapılmadığı görülmüştür. İl milli eğitim müdürlükleri tarafından okullar adına satın alınan donatım malzemelerinin okullara devrine ilişkin sürecin sağlıklı yürütülmemiştir. Alınan donatım malzemelerinin, özellikle dizüstü bilgisayarların, okullara devri sağlanmak yerine ilin kendi ihtiyaçlarında kullanıldığı tespit edilmiştir. Sayıştay 2019 raporunda 138 bin 393 öğretmen açığı olduğu tespit edilmişti. O günden bugüne 103 bin 925 öğretmen ataması yapıldı, 43 bin 266 öğretmen de emekli oldu. Emekli öğretmenleri çıktığımızda Millî Eğitim Bakanlığı sadece 60 bin 659 öğretmen ataması yapmış oluyor. Sayıştay’ın tespit ettiği açığın hala kapatılamadığı, 77 bin 734 öğretmen açığı daha olduğu ortaya çıkıyor.”
