İstanbul, Türkiye - Emeklilik süreçlerinde yaşanan ve yıllardır süregelen bir adaletsizliğe Anayasa Mahkemesi (AYM)son noktayı koydu. Tüm memurları ve emeklilik başvurusunda bulunan milyonlarca vatandaşı yakından ilgilendiren bu tarihi kararla, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) emeklilik işlemlerindeki gecikmelerin mali yükünün vatandaşa yansıtılması Anayasa'ya aykırı bulundu. Emsal teşkil eden bu karar, geçmişte SGK kaynaklı mağduriyetler yaşayan ve gelecekte yaşama potansiyeli olan sayısız vatandaş için umut kapısı araladı. Hukuk uzmanları, AYM'nin bu kararının, kamu kurumlarının işleyişinde yeni bir dönemi başlatabileceği ve vatandaş odaklı bir yaklaşımın benimsenmesi yönünde önemli bir adım olduğu görüşünde birleşiyor.
Davaya konu olan olay, emeklilik hakkını elde eden bir vatandaşın, gerekli tüm evrakları zamanında SGK'ya teslim etmesine rağmen yaşandı. Ancak, SGK'nın çeşitli nedenlerle işlemleri uzatması sonucu, emekli maaşı bağlanması gecikti. Daha sonra SGK, "işlemlerin tamamlanmasında gecikme yaşandığı için fazla maaş ödemesi yapıldığı" gerekçesiyle vatandaştan geri ödeme talep etti. Bu durum karşısında haklılığını savunan vatandaş, konuyu yargıya taşıdı. Süreç içerisinde alt mahkemelerde beklediği sonucu alamayan vatandaşın başvurusu, nihayet Anayasa Mahkemesi'nde yankı buldu.
Anayasa Mahkemesi, yaptığı detaylı inceleme sonucunda, başvurucunun emeklilik dilekçesini zamanında teslim ettiğini ve işlemlerin geç tamamlanmasının tamamen SGK'nın işleyişinden kaynaklanan bir hata olduğunu açıkça tespit etti. Mahkeme, gerekçeli kararında, "Kurumun hatası vatandaşın cebinden çıkamaz" ifadesine yer vererek, emeklilik sürecindeki gecikmelerin sorumluluğunun hiçbir şekilde vatandaşa yüklenemeyeceğine kesin bir hüküm getirdi. Bu karar, sadece davaya konu olan vatandaş için değil, benzer durumda mağduriyet yaşayan ve yaşama ihtimali olan tüm vatandaşlar için emsal teşkil edecek bir nitelik taşıyor.
Anayasa Mahkemesi'nin bu tarihi kararıyla, SGK'nın kendi kusurundan kaynaklanan gecikmeler nedeniyle vatandaşa dayattığı "gecikme bedeli" tahsilatının anayasaya aykırı olduğu tescillendi. Bu karar, yıllardır bu tür haksız taleplerle karşı karşıya kalan vatandaşlar için büyük bir rahatlama anlamına geliyor. Artık, emeklilik başvurularında kurum kaynaklı gecikmeler yaşansa bile, vatandaşlar bu gecikmelerin mali yükünü taşımak zorunda kalmayacaklar. Bu durum, hukukun üstünlüğü ilkesinin ve vatandaş haklarının korunmasının önemli bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Hukuk uzmanları, Anayasa Mahkemesi'nin bu emsal kararının, geçmişte SGK kaynaklı hatalar nedeniyle mağdur edilmiş binlerce vatandaş için yeni başvuru yollarını açabileceğine dikkat çekiyor. Daha önce benzer gerekçelerle geri ödeme yapmış veya bu tür taleplerle karşılaşmış olan vatandaşların, AYM'nin bu kararına dayanarak hukuki süreçleri yeniden başlatma imkanı doğduğu belirtiliyor. Ayrıca, bu kararın, tüm kamu kurumlarının işlem süreçlerindeki sorumluluklarını daha ciddiyetle ele almalarını sağlayacak önemli bir uyarı niteliği taşıdığı vurgulanıyor. Kamu hizmetlerinin etkinliği ve vatandaş memnuniyetinin artırılması açısından bu kararın uzun vadeli olumlu etkileri bekleniyor. Emeklilik süreçlerinde şeffaflık, hız ve adalet ilkelerinin daha da güçlenmesi hedefleniyor.
