Tarih: 07.02.2021
Sayı: MS-310-2021/5
Konu: Projelerde Gönüllülük Esası ve Nitelik Sorunu
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞINA
ANKARA
İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri ile Okul Müdürlükleri tarafından gönüllülük esasına aykırı olarak; proje yazma, projede yer alma, proje ortağı olma, proje yürütme gibi hususlarda baskı ve zorlama ile karşılaştıklarına dair öğretmenlerimizden şikayetler almaktayız. Bunun yanında öğretmenlerimiz tarafından sendikamıza iletilen şikayetlerde; proje sayılarının fazlalılığı nedeniyle eğitim öğretimin artık sekteye uğradığı, niteliksiz projelerin emek ve zaman kaybına neden olduğu gibi aşağıda detaylarına yer verdiğimiz hususlar ayrıca vurgulanmaktadır.
Belirli bir zaman diliminde, belirli bir bütçe çerçevesinde, belirli bir amaca ulaşmak ve bu doğrultuda sonuçlar üretmek üzere; mali, fiziki ve beşeri kaynakların bir araya getirildiği planlanmış faaliyetler bütününe proje denilmektedir. Her proje, bir ihtiyacı karşılamak için tasarlanmaktadır. İhtiyaç duyulmayan bir projenin hayata geçirilmesi, kaynak, emek ve zaman israfına sebep olmaktadır.
Projelerde en temel kural, yürütücüler ve uygulayıcılar açısından gönüllü katılımın esas olmasıdır.Gönüllülük; toplum yararına, zorlama olmadan, hiç bir parasal ödül olmadan yapılan eylemleri içermektedir. Birçok tanıma göre gönüllü katılımda öne çıkan başlıca özellikler; zorunlu olmaması, bedel karşılığı olmaması, kurumsal yapı içinde gerçekleşmesi ve kamu yararı amacıyla kamuya yönelmiş olmasıdır (Palabıyık, 2011:90). Çalışanların (öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin) gönüllü katılımı olmadan herhangi bir projenin başarısından söz etmek pek mümkün olmayacaktır. Bu nedenle projelere katılımda gönüllülük esası çiğnenmemelidir.
Öğretmen motivasyonu, okul sistemi içerisindeki pek çok faktörü uygulamaya geçiren önemli bir durum olarak kabul edilmektedir. Öğretmen motivasyonuna ilişkin herhangi bir olumsuzluk durumunda (öğretmenin performansının engellenmesi, stresinin artması, mutsuzluk yaşaması gibi) öğrencilerin kaliteli ürün ortaya koymalarında sorunlar yaşanması söz konusu olabilir. Öğretmenlerin etkin öğretim performansı ortaya koyabilmeleri için hem içsel motivasyonlarını hem de dışsal motivasyonlarını artırmaya yönelik çalışmalar yürütmek olmalıdır (Ud Din ve diğerleri, 2012).
Bakanlığınız tarafından yürütülen veya yürütülecek projelerde; gönüllülerle çalışma biçimleri düzenlenmeli ve belli başlı sorulara yanıt aranmalıdır. Şöyle ki;“Proje kapsamında gönüllünün sağlığını riske atıyor muyuz?”, “Projenin zamanında tamamlanması konusunda gönüllüyü aşırı çalışmak zorunda bırakıyor muyuz?”, “Gönüllünün özel hayatında stres, kaygı ve bunalıma sebep oluyor muyuz?”, “Proje ile ilgili olarak gönüllüye yeterli bilgi aktarmayarak, gönüllünün görüşünü almayarak yaptığı işe yabancılaşmasına neden oluyor muyuz?”, “Proje kapsamında gönüllünün yaptığı harcamaları karşılayabiliyor muyuz?”. Bu sorulara verilen yanıtlar, Bakanlığınızın gönüllüyle ilişkisindeki hem hukuki hem de etik alanı belirleyecek; projelerin amaca daha uygun ve daha verimli yürütülmesini sağlayacaktır.
Bakanlığınız ve Bakanlığınız birimleri tarafından ulusal ve uluslararası düzeyde, İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından da yerel ve ulusal düzeyde birçok konu ve alanda çeşitli projeler hazırlanmakta ve eğitim kurumlarında uygulanmaktadır. Bunun yanında; diğer bakanlıklarla, ulusal/uluslararası kurum ve kuruluşlarla, sivil toplum kuruluşlarıyla Bakanlığınız arasında yapılan protokoller kapsamında birçok proje hazırlanmakta ve uygulanmaktadır. Ayrıca eğitim kurumlarının kendi kurumsal ihtiyaçları ve amaçları doğrultusunda hazırladıkları ve bünyelerinde yürüttükleri projeler de bulunmaktadır. Bütün bu projelerin ortak yönü uygulama alanının eğitim kurumları/okullar olmasıdır.
Eğitim kurumlarında/okullarda uygulanan proje sayılarının bu denli fazla olması; projelerde nitelik sorunu ile birlikte, eğitim öğretimin sağlıklı yürütülebilmesine de engel olacak düzeyde öğretmenlerimize ve eğitim kurumlarına/okullara iş yükü getirmektedir.Üretilen projelerde nicelikten çok öncelikle nitelik aranmalıdır. Projenin amacı, uygulanması ve sonuçları itibariyle bir problemin çözümüne katkı sağlamalı, eğitimin kalitesini arttırmalıdır. Proje yapılmak için değil, bir sonuç elde edilmek için üretilmeli ve yürütülmelidir. Niteliksiz projeler; zaman, maliyet, stres oluşumu ve çalışan motivasyon düşüklüğü anlamında sorunlara neden olmakta ve çalışma ortamını olumsuz etkilemektedir. Bu amaçla; Bakanlığınız bünyesinde bir “Proje Akreditasyon Birimi” kurulması, Bakanlığınız Merkez ve Taşra Teşkilatı tarafından yürütülecek bütün projelerin bu birimin süzgecinden geçmesi ve bu birimin onayı alınarak projelerin yürütülmesi, ihtiyaçtan doğan daha nitelikli eğitim projelerinin eğitim kurumlarında yürütülmesine vesile olacak, projelere gönüllü katılımını üst düzeye çıkaracaktır.
MAARİF-SEN (Maarif Çalışanları Sendikası) olarak, yukarıda sıraladığımız amaç, olgu ve gerekçelerle; Bakanlığınız bünyesinde bir “Proje Akreditasyon Birimi” kurulmasını, kurumsal gönüllülük programlarının hayata geçirilmesini ve proje yazma, projede yer alma, proje ortağı olma, proje yürütme gibi hususlarında öğretmenlerimizin baskı ve zorlamaya maruz kalmamaları için ilgililerin uyarılmasını, gönüllük esasının ilgililere yeniden hatırlatılmasını talep ediyoruz.
Gereğini bilgilerinize arz ederiz.
Akif KETEN Mustafa DAĞAŞAN
Genel Sekreter Genel Başkan
