Türkiye'de iş hayatında olan milyonlarca kişiyi yakından ilgilendiren önemli bir gelişme yaşanıyor. Temmuz ayında memur maaşlarına yapılacak zamla birlikte, işten ayrıldıklarında hak kazandıkları kıdem tazminatının tavan tutarı da belirgin bir şekilde artacak. Uzmanlar, bu artışın önceki dönemlere kıyasla daha yüksek bir seviyeye ulaşacağını ve işçilerin alabileceği tazminat miktarında önemli bir yükseliş sağlayacağını belirtiyor.
Kıdem Tazminatı Tavanı Memur Maaşlarına Göre Belirleniyor
Mevcut durumda kıdem tazminatı tavanı 46.655 lira 43 kuruş olarak uygulanıyor. Bu tutar, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayımladığı genelgeler doğrultusunda yılda iki kez, Ocak ve Temmuz aylarında güncelleniyor. Bu güncellemeler, doğrudan memur maaş artış oranlarına paralel olarak belirleniyor. Sosyal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz'ın hesaplamalarına göre, Temmuz ayında memur maaşlarında yaklaşık %15,90'lık bir artış bekleniyor. Bu artışın %10,37'lik kısmı enflasyon farkından, kalan kısmı ise toplu sözleşme zammından kaynaklanacak. Bu oran, yeni kıdem tazminatı tavanının da önemli ölçüde yükseleceği anlamına geliyor.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları Nelerdir?
Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için çalışanların belirli koşulları yerine getirmesi gerekiyor. İşte bu temel şartlar:
Aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmak. Bu süre, kıdem tazminatı hesaplaması için asgari süreyi oluşturuyor.
İşveren tarafından haksız gerekçeyle işten çıkarılmak. İş Kanunu'nda belirtilen haklı nedenler dışında bir sebeple iş akdinin feshedilmesi durumunda tazminat hakkı doğar.
İşçinin, haklı sebeplerle iş sözleşmesini feshetmesi. İşçinin, iş Kanunu'nda tanımlanan haklı fesih nedenlerinden biriyle (örneğin maaşının ödenmemesi, işyerinde taciz gibi) işten ayrılması.
Kadın çalışanlar için evlilikten sonra bir yıl içinde işten ayrılma. Kadın çalışanlara özel tanınan bir hak olup, evlendikten sonra bir yıl içinde iş sözleşmesini feshetmeleri durumunda kıdem tazminatına hak kazanırlar.
Erkek çalışanlar için askerlik hizmeti nedeniyle ayrılma. Erkek çalışanların zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmek üzere işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı ödenir.
Çalışanın ölümü durumunda mirasçılara ödeme yapılması. Çalışanın vefatı halinde, kanuni mirasçılarına kıdem tazminatı ödenir.
Emeklilik Durumuna Göre Kıdem Tazminatı Şartları
Emeklilik nedeniyle işten ayrılan çalışanlar için kıdem tazminatı hak kazanma şartları, sigorta başlangıç tarihlerine göre farklılık gösteriyor:
8 Eylül 1999 öncesi işe girenler: Bu tarihten önce sigortalı olanlar için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3.600 prim günü şartı bulunuyor.
9 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 arası işe girenler: Bu dönemde işe başlayanların kıdem tazminatına hak kazanabilmeleri için 25 yıl sigortalılık süresi ve 4.500 prim günü ya da toplam 7.000 prim günü şartını tamamlamaları gerekiyor.
1 Mayıs 2008 sonrası işe başlayanlar: Bu tarihten sonra sigortalı olan çalışanlar için sigortalılık süresine bağlı olarak 4.600 ila 5.400 prim günü arasında değişen şartları tamamlamaları bekleniyor.
Bu düzenleme, milyonlarca çalışanın ekonomik haklarını güvence altına alırken, Temmuz ayında yapılacak zamla birlikte işten ayrılanların alacağı tazminat miktarında kayda değer bir artış yaşanması bekleniyor.
